Kurtuluş Savaşı, Türk milletinin 1919–1923 yılları arasında işgallere karşı verdiği bağımsızlık mücadelesidir. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nı kaybetmesiyle başlayan işgallerin ardından Mustafa Kemal Paşa önderliğinde örgütlenen Türk halkı, bu savaşı kazanarak Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini atmıştır.
📌 Kurtuluş Savaşı’nın Nedenleri
- Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918) sonrası Osmanlı ordusu terhis edildi, ülke savunmasız kaldı.
- İtilaf Devletleri Anadolu’yu işgale başladı: İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar ve özellikle Yunanlılar, Anadolu’ya çıkarma yaptı.
- Osmanlı hükümeti ve padişah işgallere karşı pasif kaldı.
📅 Kronolojik Olarak Kurtuluş Savaşı
1. Hazırlık Dönemi (1919)
- Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı.
- Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919): “Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.”
- Erzurum ve Sivas Kongreleri ile milli mücadele kararı alındı.
- Temsil Heyeti kuruldu.
- Ankara, mücadelenin merkezi oldu.
2. Meclisin Açılması (1920)
- İstanbul’un işgaline tepki olarak 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) açıldı.
- TBMM, hem milletin temsilcisi oldu hem de savaşı yönetti.
⚔️ Askerî Mücadeleler
❗ Doğu Cephesi (Ermenilere karşı)
- Kazım Karabekir komutasında başarıyla sonuçlandı.
- Gümrü Antlaşması (1920) ile doğu sınırı güvence altına alındı.
❗ Güney Cephesi (Fransız ve Ermeni işgaline karşı)
- Antep, Maraş, Urfa halkı büyük direniş gösterdi.
- Fransızlarla Ankara Antlaşması (1921) yapıldı, güneydeki savaş sona erdi.
❗ Batı Cephesi (Yunanlara karşı)
- En kanlı ve önemli savaşlar burada yapıldı.
🔹 I. İnönü Savaşı (1921)
TBMM ordusu ilk büyük zaferini kazandı. Meclisin otoritesi arttı.
🔹 II. İnönü Savaşı (1921)
“Yenilmedik, büyüyoruz” mesajı verildi.
🔹 Sakarya Meydan Muharebesi (Ağustos 1921)
22 gün 22 gece sürdü. Mustafa Kemal’e “Mareşal” ve “Gazi” unvanı verildi.
🔹 Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi (30 Ağustos 1922)
Türk ordusu büyük zafer kazandı. Yunan ordusu Anadolu’dan atıldı.
🕊️ Siyasi Zafer: Lozan Antlaşması (24 Temmuz 1923)
- Türkiye’nin bağımsızlığı dünya tarafından resmen tanındı.
- Misak-ı Millî sınırlarının çoğu kabul edildi.
🎯 Sonuç
- Osmanlı resmen sona erdi.
- Türk milleti kendi kaderini tayin etti.
- Cumhuriyetin yolu açıldı.
- 29 Ekim 1923’te Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.
kurtuluş savaşı (fuhrerreich) haritası:
